Hàn răng không nhạy cảm

Nhạy cảm sau hàn composite xoang I và II

By Gordon J. Christensen, DDS, MSD, PhD

 

Q Tôi đã bắt đầu thực hành nha khoa cách đây hai năm và có một thách thức thỉnh thoảng gặp phải. Tôi sử dụng composte cho hầu hết các phục hồi xoang I và II. Đa số các phục hồi đều không đau sau khi trám, trừ một số xoang thỉnh thoảng nhạy cảm với lạnh vài ngày sau điều trị. Tuy nhiên, thỉnh thoảng có lỗ hàn mới khách hàng nhạy cảm với lạnh kéo dài hoặc đau khi khách hàng cắn vào và nhả ra. Tôi đã phải điều trị nội nha một vài răng khi tình trạng nhạy cảm kéo dài. Vậy làm sao tôi có thể loại trừ vấn đề khó chịu và không thể đoán trước được này?

A Bạn không hề đơn độc! Tôi thách bạn tìm được bác sĩ lâm sàng nào không gặp phải vấn đề bạn vừa mô tả. Ở tổ chức Clinicians Report (lúc trước là CRA) nhận được hàng ngàn cuộc gọi từ các bác sĩ mỗi tháng. Câu của bạn là một câu hay được hỏi, và trong vòng vài thập kỷ qua. Rất nhiều dự án nghiên cứu về đặc tính vật lý của composite đã được thực hiện, chủ yếu vì những nghiên cứu này tương đối dễ và nhanh chóng hoàn thành trong một labo trang bị đầy đủ thiết bị. Tuy nhiên, chỉ có một vài dự án thực hiện về vấn đề nhạy cảm sau hàn, thỉnh thoảng dẫn tới chết tủy như bạn đã mô tả.

Tôi xin phép đưa ra những gợi ý dựa trên những nghiên cứu sẵn có, nghiên cứu của chính chúng tôi tại tổ chức Clinicians Report, và những quan sát cá nhân khi thực hành phục hồi. Tôi rất tự tin rằng bạn sẽ không tiếp tục gặp phải vấn đề nếu như bạn làm theo một số thủ thuật đơn giản dưới đây. Tôi biết một vài độc giả sẽ phản đối với những gợi ý này, nhưng mọi vấn đề lâm sàng đều có rất nhiều giải pháp.

Sửa soạn

Đánh giá tốt khi bạn sửa soạn cho xoang I và II, bất chấp kích thước và độ sâu lỗ sâu như nào, chỉ dùng lực nhẹ và phun nước trong khi sửa soạn. Chuẩn bị lỗ hàn giống như trong các trường hợp độ sâu vừa phải, để lại phần sâu ở rất sâu không sửa soạn. Người ta đã biết rằng lỗ hàn composite loại 1 và 2 độ sâu vừa phải chỉ có một vài trường hợp nhạy cảm sau hàn, và đều không phải là vấn đề lớn. (Hình. 1) Các lỗ sâu lớn thường hay gặp vấn đề về nhạy cảm trầm trọng.

 

Hình. 1 — Trừ một vài trường hợp cá biệt có nhạy cảm, người ta thấy rằng các lỗ hàn composite loại II từ nông đến trung bình thường không nhạy cảm sau hàn một khi đã được trám phù hợp. Hình ảnh cho thấy hai lỗ sâu loại II trung bình sau khi tẩy trắng và trám bằng composite.

Sau khi sửa soạn sơ bộ ban đầu, hãy chậm lại, tắt nước, loại bỏ phần sâu nhất bằng động tác nhẹ và tốc độ chậm. Khi tới vùng sâu nhất rồi, sử dụng nạo ngà sắc một cách nhẹ nhàng. Nếu vùng này có màu hồng (không phải chảy máu), quyết định nếu bạn muốn để lại phần của lỗ sâu tương đối cứng, như thế sẽ tránh lộ tủy, và đặt liner, thường được gọi là che tủy gián tiếp.

Khử trùng và chống ê buốt

 

Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu rất nhiều loại chất hóa học để khử trùng và/hoặc chống ê buốt, bao gồm benzalkonium chloride, sodium hypochlorite, chlorhexidine, và glutaraldehyde. Tất cả chất này đều có tác động tích cực trong việc khử trùng và chống ê buốt. Vật liệu tôi khuyến nghị là 5% glutaraldehyde và 35% HEMA, có tên thương mại là GLUMA, Glu/Sense, G5, MicroPrime,…. Nó có thể khác nhau về giá lên tới 600%, nhưng có cùng thành phần.

 

Hình. 2 — Sử dụng đầu nhỏ để đặt một lượng rất ít glutaraldehyde lên toàn bộ lỗ sửa soạn, dù là sửa soạn nhỏ hay sửa soạn cùi. Các lỗ hàn loại II lớn nhiều khả năng sẽ nhạy cảm sau hàn.

Bôi dung dịch này lên răng trong vòng 1 đến 2 phút, đã được xác nhận bởi Dr. Rella Christensen trong bộ phận TRAC của tổ chức CR (Clinicians Report, Nov. 2009, Vol. 2, Issue 11) để khử trùng và chống ê buốt hoàn toàn. Chỉ phết một lượng nhỏ lên microtip (Hình. 2), vì nó có khả năng kích thích mô mềm. Một vài bác sĩ không thích đặt tới hai phút, nhưng để giảm ê buốt thì cần phải như vậy.

Tuy nhiên, kể cả khi ngắn hơn hai phút thì nó vẫn giá trị. Không dùng nước để rửa dung dịch, thay vào đó đặt ống hút và thổi hơi nhẹ để lấy hết phần thừa.

Lớp lót cho các lỗ hàn lớn loại I và II

Lớp lót luôn luôn là một vấn đề gây tranh cãi, và rất nhiều vật liệu được sử dụng với mục đích này. Nó vẫn có kết quả có ích trong các lỗ sâu lớn. Loại lớp lót phổ biến nhất vẫn là resin-modified glass ionomers (Vitrebond Plus của 3M ESPE, hoặc Fuji Lining Cement LC của GC). (Hình. 3) Tuy nhiên, các vật liệu mới hơn như TheraCal LC của Bisco cũng hiệu quả và ngày càng phổ biến. Lớp lót này nên đặt ở vị trí sâu nhất của lỗ sâu và giới hạn độ dày từ 0.5 đến 1.0 mm.

 

 

 

 

Hình. 3 — Đặt resin-modified glass ionomer là một trong những phương pháp đã được chứng minh là hiệu quả trong việc ngăn chặn nhạy cảm sau hàn ở các lỗ hàn loại II lớn.

Đặt lớp bond

Tất cả kĩ thuật xoi mòn toàn bộ (xoi mòn và rửa), xoi mòn chọn lọc, và tự xoi mòn đều có thể sử dụng thành công. Tuy nhiên, đối với lỗ sâu lớn có thể dự đoán sẽ nhạy cảm, tôi thường thích dùng xoi mòn chọn lọc hoặc tự xoi mòn. Các sản phẩm mới đã được chứng tỏ là chấp nhận được bởi Clinicians Report Foundation bao gồm Optibond XTR của Kerr, Peak của Ultradent, Prime&Bond Elect™ của Dentsply Caulk, and Scotchbond™ Universal Adhesive của 3M ESPE.

Đặt composite

Chiếu đèn có nhiều mức độ thích hợp, và số lượng lớn các nghiên cứu lâm sàng nhận thấy một số đèn của các hãng không hoạt động một cách đúng đắn. Kiểm tra đèn của bạn. Năng lượng đầu ra ít nhất là 1,000 mW trên cm2. Rất nhiều đèn không được như vậy! Mặc dù gần đây thịnh hành thuật ngữ “hàn cả khối”, nếu đèn của bạn chiếu không đủ, nhạy cảm chỉ là một trong những vấn đề sẽ gặp phải khi không trùng hợp hoàn toàn.

 

Theo quan điểm cá nhân, “tiêu chuẩn vàng” khi trám vẫn là an toàn nhất và dễ tiên đoán nhất. Nó bao gồm việc đặt một lớp mỏng (0.5mm) ở đáy xoang, để nó điều chỉnh về nhiệt độ cơ thể trong vài giây (giảm thiểu sự cần thiết dùng composite lỏng trừ khi bạn thích), chiếu đèn, sau đó đặt lớp tiếp theo 1.0mm và 2.0mm cho lớp sau đó nữa. Kĩ thuật này sẽ làm composite được chiếu đầy đủ với hầu hết các loại đèn và giảm nguy cơ nhạy cảm răng sau hàn.

Đây là sự phòng ngừa rất quan trọng khi chiếu đèn. Ở hầu hết các phòng khám, phụ tá là người chiếu đèn. Phụ tá nên cầm đèn ở một tay và xì hơi ở tay kia. Khi bật đèn và chiếu vào răng, dòng khí cũng nên nhắm vào vị trí răng để làm mát khi chiếu. Nhiệt độ vượt quá giới hạn đã chứng minh gây hại tủy mà sau đó tủy không thể hồi phục từ tổn thương nhiệt.

 

 

Hình. 4 — Loại bỏ mô răng ở bề mặt có thể gây nhạy cảm răng sau hàn. Tránh loại bỏ quá nhiều mô răng.

Kết thúc và đánh bóng

Cẩn thận khi kết thúc và đánh bóng để tránh loại bỏ phần ngà và men bên ngoài. (Hình. 4) Hoàn thiện và đánh bóng thô bạo có thể làm mất lớp fluoride bên ngoài bề mặt răng mở các ống ngà. Việc này là một nguyên nhân tiềm tàng gây nhạy cảm răng sau hàn.

Khớp cắn

Không có gì lạ khi để khớp cắn quá cao sẽ gây ra nhạy cảm sau hàn gần như ngay lập tức. Đa số các loại giấy cắn ghi lại tất cả các răng gần như chạm nhau. Nó không chính xác và có thể gây nhầm lẫn. Kiểm tra khớp cắn rất cẩn thận bằng các phương tiện đánh giá chính xác ở vùng khô như AccuFilm® II của Parkell, Madame Butterfly Silk của Almore, hoặc TrollFoil của TrollDental. (Hình. 5)

 

Hình. 5 — Mặt dù phải phục hồi xoang sâu, hàn xoang II kiểu này sẽ không có nhạy cảm sau hàn nếu thực hiện các qui trình như trong bài đã mô tả.

 

Tóm tắt

Hàn composite xoang I và II có thể dự đoán là không nhạy cảm, nhưng rất nhiều điều gây ra bởi nha sĩ có thể tạo những vấn đề không mong muốn và có nguy cơ tốn kém, dẫn tới những khách hàng đau khổ, oán trách, khách sẽ chất vấn, và nguy cơ điều trị tủy.

 

Nguồn: http://www.dentaleconomics.com/articles/print/volume-103/issue-11/practice/sensitivity-in-class-i-and-ii-composites-is-still-present.html